مدیریت اطلاعات
بررسی شاخص های ارزیابی کتابخانههای دانشگاهی مورد نیاز مدل تحلیل پوششی دادهها(DEA)؛ ارائه الگوی پیشنهادی
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه آزاد اسلامی همدان
2 دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
3 استاد دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
هدف اصلی پژوهش شناسایی مهم ترین شاخص های بکار رفته در ارزیابی کارایی کتابخانههای دانشگاهی است که در متون پیشین با رویکرد تحلیل پوششی دادهها به ارزیابی کتابخانههای دانشگاهی پرداخته‌اند. این پژوهش از نوع توصیفی و به روش تحلیلی انجام گرفته‌است بدین معنی که برای این کار بیش از 40 پژوهش که با رویکرد تحلیل پوششی دادهها انجام شده بود مورد بررسی و تحلیل قرارگرفت و شاخص‌هایی که آنها برای ارزیابی کارایی بکار برده بودند، پس از استخراج، با روش دلفی تأیید و ارائه شد. پس از بررسی شاخص‌های بکار رفته در پژوهش‌های پیشین و مشخص شدن شاخص‌ها، 14 شاخص به عنوان شاخص‌های اصلی ورودی و 14 شاخص خروجی مشخص گردید. در نهایت با ادغام و یا حذف برخی از شاخص‌ها، ده شاخص ورودی و پنج شاخص خروجی مشخص شد. با توجه به کاربردی بودن رویکرد تحلیل پوششی دادهها برای ارزیابی کارایی و عدم پژوهش با این رویکرد برای ارزیابی کتابخانههای دانشگاهی در کل کشور، این پژوهش از نوآوری و اصالت جدیدی برخوردار است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
.
چکیده [English]
.
آذر، عادل و علیرضا ترکاشوند. 1385. ارزیابی عملکرد آموزشی و پژوهشی با استفاده از مدل تحلیل پوششی دادهها: گروه‌های آموزشی دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس. مدرس علوم انسانی (1): 1–23.
امیری، مقصود، جعفر آهنگران، سلیمان منصوری محمدآبادی و میترا رحیمی. 1394. ارزیابی مناطق مختلف شهری از منظر جرم و بزهکاری با رویکرد تحلیل پوششی دادهها و وزنهای مشترک. فصلنامه دانش انتظامی 17(2): 157–180.
امیری، مقصود، امیر علیمی و سیدحسین ابطحی. 1386. ارائه مدلی در تحلیل پوششی دادهها برای به دست آوردن وزنهای مشترک با استفاده از منطق فازی. فصلنامهعلمی-پژوهشیمطالعاتمدیریتصنعتی 6(17): 35-151.
امیری، مقصود؛ علیرضا یعقوبی، حمیدرضا مشاط‌زادگان و جمشید صالحی‌صدقیانی. 1388. ارائه مدلی جهت پیش‌بینی کارایی بر اساس تکنیک تحلیل پوششی داده‌های تصادفی با اوزان فازی. مهندسیصنایع و مدیریت 25(49): 47–55.
جهانشاهلو، غلامرضا، حسین لطفی و هاشم نیکومرام. 1389. تحلیل پوشی دادهها و کاربردهای آن. تهران: نفیس.
شاه‌طهماسبی، اسماعیل، محمدرضا اسمعیلی‌گیوی، سارا و شمس‌اللهی. 1392. بررسی و مقایسه روند کارایی نسبی کتابخانههای نهادی کشور در مقیاس استانی؛ رویکرد سیستمی به پردازش ورودی‌ها. تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانههای عمومی 19(4): 493–510.
صالحی‌صدقیانی، جمشید، مقصود امیری، محمدتقی تقوی‌فرد و سیدحسین رضوی. 1388. ارائه مدل برنامه‌ریزی آرمانی خطی برای محاسبه اوزان مشترک در مسائل تحلیل پوششی دادهها. مدیریتصنعتی (2): 89-104.
کتابی، سعیده، سیدمحمدرضا میراحمدی و سمیه کریمپورآذر. 1390. ارزیابی عملکرد کتابخانههای عمومی استانها با تکنیک تحلیل پوششی دادهها. تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانههای عمومی 17(1): 9-28.
علیزاده زوارم، علی و حسین آقاجانی. 1389. ارزیابی عملکرد کتابخانهها بر اساس کارایی با استفاده از (DEA) رویکرد تحلیل پوششی دادهها (مورد مطالعه کتابخانههای عمومی شهر مشهد). کتابداری 16(3): 271-296.
مروتی‌شریف‌آبادی، علی، محمدحسین طحاری‌مهرجردی و حمید بابایی‌میبدی 1390. ارائه یک مدل برنامه ریزی آرمانی برای ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان های کشور. علوم و فناوری اطلاعات 27(1): 41–58.
میرغفوری، سیدحبیبالله و میثم شفیعی‌رودپشتی. 1386. رتبه‌بندی کتابخانههای دانشگاهی بر اساس سطح عملکرد با استفاده از تکنیکهای تحلیل پوششی دادهها و بردا (کتابخانههای دانشگاه یزد). کتابداری و اطلاع رسانی ۱۰(۳): 35-56.
میرغفوری، سیدحبیبالله و زهرا صادقی‌آرانی 1389. بررسی و ارزیابی کارایی کتابخانه هادر به کار گیری مدیریت دانش و نوآوری به منظور بهبود کیفیت خدمات با استفاده از مدل DEA دو مرحله ای مطالعه موردی: کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهرستان یزد. فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی 13(1): 175-203.
Avkiran, N. K. 2001. Investigating technical and scale efficiencies of Australian Universities through data envelopment analysis. Socio-Economic Planning Sciences 35(1): 57–80. http://doi.org/10.1016/S0038-0121(00)00010-0
Bowlin, W. F. 1998. Measuring Performance: An Introduction to Data Envelopment Analysis (DEA). Journal of Cost Analysis 15(2): 3–27. http://doi.org/10.1080/08823871.1998.10462318
Charnes, A., W.W. Cooper, and E. Rhodes. 1978. Measuring the efficiency of decision- making units. European Journal of Operational Research 2: 429-444.
Cooper, W. W., L. M. Seiford, and J. Zhu. 2011. Data Envelopment Analysis: History, Models, and Interpretations. Handbook on Data Envelopment Analysis, US, New York: Springer 1-39. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4419-6151-8_1
De Carvalho, F. A., M. J. Jorge, M. Filgueiras, J. Mariza, R. Nysia, and O.De Sá. 2012. Library Management Library performance management in Rio de Janeiro, Brazil: Applying DEA to a sample of university libraries in. Library Management Library Management Iss Khalfan Al Hijji Library Management, 33(33): 297–306.
Farrel, M. J. (1957). the Masurment of Productive Efficiency. Journal of the Royal Statistical Sosiety, 20(3), 253–290.
Hammond, C. J. 2009. The effect of organisational change on UK public library efficiency. International Journal of Production Economics.121 (1): 286-295. doi:10.1016/j.ijpe.2009.04.027
Hatami-Marbini, A., Tavana, M., Agrell, P. J., F. Hosseinzadeh Lotfi, and Z. Ghelej Beigi. 2015. A common-weights DEA model for centralized resource reduction and target setting. Computers and Industrial Engineering. 79: 195–203. http://doi.org/10.1016/j.cie.2014.10.024
Kuah, C. T., and K. Y.Wong. 2011. Efficiency assessment of universities through data envelopment analysis. Procedia Computer Science. 3: 499–506. http://doi.org/10.1016/j.procs.2010.12.084
Lee, C. W., N. K. Kwak, and Jr. W. A.Garrett. 2013. A comparative appraisal of operational efficiency in u.s. research-university libraries: A dea approach. Applications of Management Science. http://doi.org/10.1108/S0276-8976(2013)0000016010
Lee, B. L., and A. C. Worthington. 2016 . A network DEA quantity and quality-orientated production model: An application to Australian university research services. Omega (United Kingdom). 60: 26–33. http://doi.org/10.1016/j.omega.2015.05.014
Li, P., and Z. Yang. 2014. Performance Evaluation of the Public Libraries in USA Using Data Envelopment.International Journal of Applied Science and Technology. 4(2): 10–19.
Liu, W., Z. Zhou, C. Ma, D. Liu, and W. Shen. 2015. Two-stage DEA models with undesirable input-intermediate-outputs. Omega. 56: 74–87.
Mann, G. M. 1997. Efficiency Evaluation of north American University Libraries by Data Envelopment Analysis. Master of Science, Canada.
Miidla, P., and K. Kikas. 2009. The efficiency of Estonian central public libraries. Performance Measurement and Metrics. 10(1): 49–58.
Noh, Y. 2012. A study measuring the performance of electronic resources in academic libraries. Aslib Proceedings. 64(2): 134–153.
Noora, A. A., M. Khodabakhshi, A. Payan, and M. Nozohour. 2012. Common Set of Weights Approach in Stochastic DEA and its Application to Chief Executive Officers of US Public Banks and Thrifts. Acta computare. 1: 193–205. http://doi.org/10.5899/2012/cjac-001-022
Peng, Y. 1998. Two Essays on Efficiency Measures. UMI Cmpany. Master of Science, University of Kansas. http://doi.org/10.16953/deusbed.74839
Reichmann, G. 2004. Measuring university library efficiency using data envelopment analysis. Libri. 54(2): 136-146.
Stroobants, J., and G. Bouckaert. 2014. Benchmarking local public libraries using non-parametric frontier methods: A case study of Flanders. Library & Information Science Research. 36(3–4): 211–224. http://doi.org/10.1016/j.lisr.2014.06.002
Saunders, E. S. 2003. Cost efficiency in ARL academic libraries. The Bottom Line. 16(1): 5-14.
Shahwan, T. M., and A. Kaba. 2013. Efficiency analysis of GCC academic libraries: an application of data envelopment analysis. Performance Measurement and Metrics. 14: 197–210. http://doi.org/10.1108/PMM-07-2013-0023
Shim, W. 1999. Evaluation of digital libraries : A DEA approach. Proceedings of the ASIS Annual Meeting. 36: 605–615. Retrieved from http://www.scopus.com/inward/record.url?eid=2-s2
Shim, W. 2003. Applying DEA Technique to Library Evaluation in Academic Research Libraries. Library Trends. 51(3): 312-332.
Shupala, C. M. 2012. Measuring Academic Library Efficiency and Alignment With Institutional Resource Utilization Priorities Using Data Envelopment Analysis : an Analysis of Institutions of Higher Education in Texas and Their Libraries a Dissertation Submitted in Partial Fulfi. Master of Science, Texas University.
Stancheva, N., and V. Angelova. 2004. Measuring the Efficiency of University Libraries Using Data Envelopment Analysis. Paper presented at the Conference on Professional Information Resources Prague, Bulgariam.
Toloo, M., and T. Tichý. 2015. Two alternative approaches for selecting performance measures in data envelopment analysis. Measurement. 65: 29–40. http://doi.org/10.1016/j.measurement.2014.12.043
Vitaliano, D. F. (1998). Assessing Public Library Efficiency Using Data Envelopment Analysis. Annals of Public and Cooperative Economics. 69(1): 107–122.
Wagner, J. M., and D. G. Shimshak. 2007. Stepwise selection of variables in data envelopment analysis: Procedures and managerial perspectives. European Journal of Operational Research. 180(1): 57–67. http://doi.org/10.1016/j.ejor.2006.02.048
)
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 2
تابستان 1395 و پاییز 1395شهریور 1395صفحه 116-143
- تاریخ دریافت: 16 فروردین 1395
- تاریخ بازنگری: 16 خرداد 1395
- تاریخ پذیرش: 16 مرداد 1395